Witam,

Robert napisal swoj artykul na blogu na temat franka szwajcarskiego. Napisze i ja. Komentarze mile widziane. Jesli sie spodoba to nie mam nic przeciwko zeby zrobic ten artykul tez jako magnes przyciagajacych nowych czytelnikow na strona demokracjabezposrednia.pl

--------------------------------------------------------------------------------

Ten artykul jest dla osob, ktore wziely kredyty w franku szwajcarskim (CHF). Postanowilem napisac ten artykul poniewaz martwi mnie ilosc dezinformacji w telewizji i mediach ogolnie. Ta dezinformacja powoduje ze kredytobiorcy niekoniecznie podejmuja najlepsze decyzje w kwestii kredytu w frankach szwajcarskich.

Najwazniejsze pytania, ktore gnebi kredytobiorce to ile bedzie wart CHF i jakie bedzie oprocentowanie kredytu. Nie odpowiem wprost na to pytanie a pozwole Wam znalezc materialy na internecie i wytlumaczyc moj proces rozumowania aby kazdy mogl szukac w nim dziur i byc moze wyciagnac swoje wlasne inne wnioski.

Zacznijmy od podstaw ekonomicznych. Cena danego dobra (wlaczajac CHF) zalezy od popytu na to dobro i podazy tego dobra. Im wiekszy popyt na CHF tym wiekszego jego cena, im wieksza podaz CHF tym mniejsza jego cena.

Dobrze, skupmy sie pierwsze na podazy CHF. Od czego zalezy podaz waluty? Od czego zalezy ile danej waluty jest w obiegu?

Na swiecie wlaczajac w Szwajcarii dziala tzw. system bankowy oparty na rezerwie czastkowej. Po angielsku fractional reserve banking. W wielkim skrocie (polecam zglebienie tego tematu, mozna znalezc bardzo duzo ciekawych filmow na internecie/youtube) podaz pieniadza zalezy przede wszystkim od bankow i sklonnosci ludzi do zadluzania sie. Kazdy kredytobiorca ktory przychodzi do banku po kredyt dostaje pieniadze ktore wlasnie bank "wydrukowal". Wystarczy ze bank ma 10% rezerwy, czyli ma depozyty w wysokosci 10% wartosci wszystkich kredytow to wtedy to wydrukowanie dodatkowego pieniadza jest zgodne z prawem.

Przed kryzysem w 2008 roku, Europa wschodnia (banki i ich klienci) zadluzali sie na potege we frankach powodujac bardzo powazny wzrost ilosci CHF w obiegu. Wlasnie ta sklonnosc do zadluzania sie we frankach spowodowala wzrost ilosci CHF w obiegu. Poniewaz ilosc CHF w obiegu rosla to cena samej waluty malala. Wlasnie to zjawisko tlumaczy w duzej czesci dlaczego CHF oslabil sie az do poziomu 1.9PLN za 1CHF.

Nastapil kryzys w 2008. Sytuacja diametralnie sie zmienia. Banki w Europie wschodniej gwaltownie zakrecily kredyt z kurkami. Sami kredytobiorcy tez wystraszyli sie i przestali zadluzac sie w CHF. Co wiecej jakas czesc kredytobiorcow postanowila przewalutowac swoj kredyt na lokalna walute zwiekszajac popyt na CHF i jednoczesnie splacajac kredyt zaciagniety w CHF obniza sie ilosc CHF w obiegu.

Mamy przyklad klasycznego przykladu credit expansion (ekspansji kredytowej) i credit contraction (kredytowej zapasci). Jesli ktos chce wiecej poczytac na ten temat zapraszam na strony internetowe Austriackiej szkoly ekonomicznej (www.mises.org) gdzie mozna znalezc wiele artykulow i dyskusji dotyczacej business cycles w systemie monetarnym opartym na rezerwie czastkowej.

Czyli z powodu cyklu w kredytach mamy powazne zmniejszenie ilosci CHF w obiegu.

W dodatku banki szwajcarskie ktore udzielaly kredytow w CHF sa bankami ktore najwiecej zwiekszyly rezerwy bankowe, czyli zmniejszyla sie sklonnosc do pozyczania wsrod samych bankow. To niestety tez zmniejsza ilosc podazy CHF.

Teraz kwestia popytu.

Kryzys spowodowal wielki szok na swiecie. Sporo ludzi bylo kompletnie nie przygotowanych na kryzys. Ta terapia szokowa spowodowala ze wielu ludzi zaczelo samemu zglebiac ekonomie zeby zrozumiec co sie stalo na swiecie. Wielu ludzi wlaczajac autora tego tekstu zdalo sobie sprawe ze system finansowy na swiecie jest bardzo niestabilny i nastepny kryzys bedzie jeszcze bardziej gwaltowny i bedzie najprawdopodobniej wywolany bankructwem krajow ktore spowoduje bankructwo wielu instytucji finansowych.

Dlatego popyt na CHF jest bardzo duzy, poniewaz jest to waluta ktora ciagle jest uwazana za najbezpieczniejsza walute. Waluta ktorej dodruk na chwile obecna jest duzo mniejszy niz np. dolar amerykanski, euro czy jen japonski. Inwestorzy z calego swiata kupuja CHF zeby miec w bezpieczny sposob zaparkowane swoja gotowka wedlug ich z malym ryzykiem ze ich pieniadze zostana rozwodnione przez duzy dodruk pieniadze.

Niestety kredytobiorcy ktorzy dali sie namowic na wziecie kredytu w CHF musza zrozumiec co sie dzieje na swiecie, zeby samemu podjac dobra decyzje. Ich sytuacja jest tragiczna. Jesli jednak sami nie skupia sie na edukacji ekonomicznej nie beda w stanie podejmowac dobrych decyzji. Dla kazdego kredytobiorca dobra decyzja moze sie roznic. Jakie decyzje moze podjac kredytobiorca?

1. Zostawic kredyt w CHF i splacac odesetki nie wazne po jakim kursie bedzie CHF. Nawet jesli CHF dojdzie do 7PLN za 1CHF trzeba przeczekac nastepny kryzys ekonomiczny i miec nadzieje ze punkt rownowagi ktory byc moze bedzie osiagniety za kilka lat bedzie ponizej kursu biezacego (3.5PLN). Teraz dokupic i przechowac w banku CHF na wysokosc odsetek przez najblizsze 4-5 lat zeby obnizyc ryzyko kursowe w przyszlosci gdy kryzys ekonomiczny bedzie szalal.

2. Rozwazyc mozliwosc bankructwa, niesplacenia kredytu, sprawy sadowej ktora pozwoli zlikwidowac dlug w CHF ktory ciazy na kredytobiorcy ponad jego sily a sama wartosc nieruchomosci nie jest w stanie pokryc zobowiazania.

3. Przewalutowac na PLN, poczekac na kolejny wielki kryzys, i po 3 miesiacach stabilizacji CHF na wyzszym kursie zmienic z powrotem na CHF. Niestety to jest gra na walutach i jest marna szansa ze obecni kredytobiorcy sa w stanie na biezaca analizowac dynamiczna sytuacje ekonomiczna na swiecie zeby dobrze wybierac momenty przewalutowania.

Opcja 1 jest dla ludzi dla ktorych odsetki sa bardzo mala czescia ich budzetu domowego i maja pewna prace i sa w stanie szybko zabezpieczyc splate kredytu.

Opcja 2 jest dla ludzi ktorzy wzieli kredyt na nieruchomosc ktora bardzo stracila na wartosci.

Opcja 3 jest dla ludzi z zacieciem edukacyjnym. Ludzie ktorych stac na poswiecenie przynajmniej 1h dziennie na czytanie o ekonomii. Znalezienie dobrych autorytetow ekonomicznych. Ludzi takich jak Peter Schiff, Gerald Celente, www.kingworldnews.com, www.zerohedge.com, Jim Rogers, Marc Faber, www.gata.org, www.mises.org, www.goldsilver.com, Jeff Berwick, etc. Ludzie ktorzy nie boja sie mowic prawdy i edukowac swoich sluchaczy czy czytelnikow.

Mnie bardzo martwi sytuacja kredytobiorcow w CHF.

Jedynym ich ratunkiem moze byc upadek duzej czesci systemu bankowego w Szwajcarii (banki takie jak UBS, czy Credit Suisse) i proba ratowania ich przez szwajcarski bank centralny ktory wymusi dodruk bardzo duzych ilosci CHF (zwiekszy sie podaz). Same klopoty czesci systemu bankowego w Szwajcarii sa moim zdaniem pewne jedynie nie wiadomo jaka bedzie ich skala i jakie bedzie dzialanie banku centralnego na wypadek takiego kryzysu. Oceniam ze najgorszy scenariusz dla Szwajcarii czyli upadek sporej czesci systemu bankowego a nastepnie proba ratowania go w oparciu o masowy dodruk frank-a szwajcarskiego jest okolo 25%. Troche malo zeby opierac na tym przyszlosc finansowa kredytobiorcy. W szwajcarii istnieje system demokracji bezposredniej ktora daje obywatelom duza mozliwosc kontroli politykow i dzialan instytucji publicznych i sami szwajcarzy moga byc w stanie zablokowac dzialania centralnego banku szwajcarskiego zanim wydrukuje miliardy CHF zeby pokryc wielkie straty niektorych bankow.

Niestety drugi scenariusz jest duzo bardziej prawdopodobny. Frank szwajcarski pozostanie bezpieczna waluta ktorej dodruk jest bardzo maly w porownianiu do innych walut. Podaz CHF bedzie ciagle spadala a popyt ciagle rosnal. Nieruchomosci w Polsce, kraju coraz bardziej zadluzonym, coraz bardziej marginalizowanym na forum europejskim i miedzynarodowym beda najwyzej stabilne jesli nawet nie beda spadac. W USA po wielkim boomie kredytowym sa regiony w ktorych nieruchomosci juz spadly o 50% i ciagle spadaja. W Polsce spadki o 20-30% wcale nie musza byc niemozliwoscia. W dodatku potencjalny kryzys budzetowy spowodowany niemoznoscia pozyczania pieniedzy na miedzynarodowych rynkach spowoduje ucieczke inwestorow zagraniczny z Polski. Ogolnopolskie media probuja unikac paniki i ciagle wmawiaja kredytobiorcow ze frank za chwile sie oslabi i wszystko bedzie dobrze. Niestety istnieje szansa ze za CHF w kulminacji kryzysu trzeba bedzie placic nawet 7PLN a po kryzysie kurs rownowagi moze byc powyzej 5PLN. Zgadywanie dokladnych cen walut to wrozenie z fusow ale patrzac na obecne sytuacje trudno wyobrazic sobie jak kredytobiorca nie bedzie w bardzo ciezkiej sytuacji finansowej majac kredyt w CHF.

Brak edukacji finansowej to recepta na utrate oszczednosci calego zycia. Po co ciezko pracowac jesli potem wszystko sie straci przez brak edukacji finansowej?

pozdrowienia,
Radek